چراازصحابه می نویسم ؟!!

بسم الله الرحمن الرحیم

والسابقون الاولون من المهاجرین والانصار والذین اتبعوهم باحسان رضی الله عنهم ورضوا عنه واعدلهم جنات تجری تحتها الانهارخالدین فیها ابدا ذلک الفوز العظیم سوره توبه آیه 100

شاید کمترکسی درجامعه اسلامی و غیراسلامی یافت شود که تاکنون اسمی از صحابه و رشادتها ودلاوریهای آنان نشنیده باشد ویا اینکه در باره آنان رساله ، مقاله ویا کتابی را نخوانده باشد باوجود این همه ، کسانی یافت می شوند که درباره صحابه و عاقبت آنان اظهار نظر نموده ودرباره مشاجرات واختلافات آنان نظر می دهند ، برخی چنان گستاخانه برخورد می نمایند که عده ای از آنان رابهشتی و برخی را العیاذ بالله جهنمی خطاب می نمایند ، کسانی که عاقبت خود آنان از نظرعملی – بهشتی بودن ویا جهنمی بودن – مشخص نیست آنان در باره وقایع واختلافات صدر اسلام  چگونه به خود اجازه می دهند که درباره صحابه ویاران رسول الله صلی الله علیه وسلم که راوی احادیث و جامع قران مجید هستند اظهار نظر نمایند ، آیا آنان در آنجا حضور داشته اند ویا اینکه روایات واحادیثی پیرامون مذمت و جهنمی بودن آنان را از صحابه ،امامان و پیشوایان دینی ومذهبی خویش شنیده اند که چنین قضاوت می کنند ؟ اگر به دقت به این مطلب بنگریم در می یابیم که این نظر نه تنها نظر ناپسند ونا مطلوبی است بلکه نظریه برخی از کسانی است که در صدر اسلام مخالف پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم  و قرآن مجید بودند که با نقشه های شوم وننگین شان دست به ترور و کشتن صحابه بزرگوار و خلفاء آن حضرت صلی الله علیه وسلم زدند بنابراین تصمیم گرفتم تا مطالبی هرچند کوتاه ومختصرپیرامون صحابه و عقیده صحیح ودرست در باره آنان را بنویسم باشد تا او تعالی اسباب رضایت و خوشنودی خویش را شامل حال مان بگرداند ، خداوند متعال در آیه فوق امت اسلامی و پیروان آن حضرت صلی الله علیه وسلم را به سه گروه ودسته مشخص می نماید ، مانیز باید بادیده تأمل بنگریم و بیندیشیم که ما از کدام گروه می توانیم قرار بگیریم آیا ازدسته وگروه اول – مهاجرین – هستیم یا از دسته وگروه دوم – انصار – و یا از دسته وگروه سوم – تابعین وپیروان مهاجرین وانصار – خواهیم بود ، بدون شک از دو گروه اول ودوم نمی توانیم باشیم زیرا که مهاجرین وانصار کسانی بودند که در رکاب رسول اکرم صلی الله علیه بودند ودر زمان آن حضرت صلی الله علی وسلم به او ایمان آوردند و از کیان ودین مبین اسلام دفاع نمودند بناچار باید بکوشیم تا از گروه سوم باشیم وازدسته کسانی باشیم که خداوند متعال آنان را از دعاگویان و پیروان صحابه و مهاجرین وانصار معرفی می نماید آنجایی که خداوند متعال  می فرماید :

والذین اتبعوهم باحسان  کسانی هستند که از مهاجرین وانصاربه نیکی و احسان اتباع وپیروی می کنند و یا اینکه درجایی دیگر می فرماید : والذین جاءوا من بعدهم یقولون ربّنا اغفرلنا ولإخواننا الذین سبقونا بالایمان ولا تجعل فی قلوبنا غلا للذین امنوا ربنا انک رءوف رحیم سوره حشر آیه 10و آنان که پس از مهاجرین وانصار آمدند  (یعنی تابعین وسایر مؤمنین تا روز قیامت ) دایم به درگاه خدا عرض می کنند : پروردگارا برما و برادران دینی ما ن که در ایمان پیش از ما شتافتند ببخش و در دل ما هیچ کینه وحسد مؤمنان قرار مده ، پروردگارا تویی ،که بسیار رءوف و مهربانی ترجمه الهی قمشه ای

اینان کسانی هستند که خداوند متعال ازاین سه دسته وگروه اظهار رضایت و خوشنودی خودرا اعلام نموده و آنان را در نعمت های فراوان بهشتی و نعمت های ابدی غریق نعمت می سازد ولی اگر ما از این دسته ها وگروها خارج گردیم و شامل گروه چهارم و مخالف با صحابه وتابعین باشیم فکر می کنیم خداوند متعال با ما چگونه رفتار می نماید ؟!! آیا مارا می بخشد و در بهشت جای می دهد یا اینکه با ما برخوردی دیگر می نماید ؟ چگونه انسان به خود اجازه می دهد تا انصاف و عدالت را درباره مؤمنین اولین ومهاجرین وانصار از دست بدهد و آنان را العیاذ بالله افرادی گمراه و کافر وجهنمی بخواند و خود را اهل بهشت و اهل انصاف بداند .

برخی شاید دراین موضوع وآیه مورد نظر برداشت های متفاوتی داشته باشند و برای مهاجرین وانصار و والذین اتبعوهم باحسان تعابیری دیگر انتخاب کنند تا بتوانند عقیده و اندیشه خویش را به اثبات رسانند ، راستی منظور از مهاجرین وانصاری که به بهشت می روند چه کسانی هستند ؟ آیا همۀ صحابه از مهاجرین وانصار بدون هیچ گونه استثنایی واردبهشت می شوند یا اینکه برخی از آنان وافراد اندک ومعدودی وارد بهشت می شوند ؟! این سؤال مطلب بسیار مهمی است که برخی از مفسرین ومحدثین پیرامون آن مطالب بسیاری را نوشته اند و در آنجا به اثبات رسانده اند که منظور از آیه چه کسانی هستند ، ابتدا به نقل اقوال مفسرین ونظریه آنان می پردازیم وسپس به نقدوبررسی آن پرداخته می شود انشاء الله تعالی

1 – علامه قمی در تفسیرش چنین می نویسد : وهم النقباء ابوذر والمقداد وسلمان وعمار ومن امن وصدق وثبت علی ولایة امیرالمؤمنین ج 1صفحه 303 منظور از آن افرادمنتخب وبرگزیده همچون حضرت ابوذر ، مقداد ، سلمان ،عمار وکسانی که به ولایت حضرت علی ایمان آورده وبه آن پایبند باشند ، می باشد

2 – علامه فیض کاشانی در تفسیر صافی چنین می نویسد : القمی هم النقباء ابوذر و المقدادوسلمان وعمار ومن امن وصدق وثبت علی ولایة امیر المؤمنین و فی نهج البلاغة لایقع اسم الهجرة علی احد الا بمعرفة الحجة فی الارض فمن عرفها واقربها فهومهاجروالذین اتبعوهم باحسان بالایمان والطاعة الی یوم القیامة ، فی الکافی والعیاشی عن الصادق علیه السلام فی حدیث بدأ بالمهاجرین الاولین علی درجة سبقهم ثمّ ثنّی بالانصار ثم ثلّث بالتابعین باحسان فوضع کلّ قوم علی قدردرجاتهم ومنازلهم عنده رضی الله عنهم بقبول طاعتهم وارتضاء اعمالهم ورضوا عنه بمانالوا من نعمة الدینیّة والدنیویّة واعدّ لهمجنات تجری تحتها الانهار ج2 صفحه 370 اینان انسانهای برکزیده ومنتخبی هم چون ابوذر ومقداد وسلمان و عمار وکسانی که به ولایت حضرت علی رضی الله عنه ایمان آورده و به آن پایبند باشد ، می باشد و در نهج البلاغه چنین آمده است : هرکسی که به شناخت ومعرفت حجة و حضرت بقیة الله ایمان آورده واعتراف نماید به آن مهاجر می گویند و منظور از والذین اتبعوهم باحسان کسانی هستند که در ایمان و اطاعت وفرمانبرداری از آنان تاروز قیامت پیروی کنند ، می باشد و کافی و عیاشی از امام صادق چنین نقل می کنند : درحدیثی که مقام ومنزلت مهاجرین وانصار در آن بیان شده ابتدا مقام مهاجرین وسپس انصار وپس از آن مقام تابعین را بیان می فرماید زیرا که او تعالی از آنها راضی شده وطاعات وعبادات آنها را پذیرفته است و آنان نیز از اوتعالی راضی شده ، زیرا که خداوند متعال آنان را غریق رحمت و نعمت های بیکران خود قرار داده است وآنان را در بهشت ابدی جای می دهد

3 - علامه ابن جوزی در کتاب زاد المسیرفی علم التفسیر ج2صفحه 291چنین می نویسد: قوله تعالی والسابقون الاولون فیهم ستة اقوال : احدها انهم الذین صلوا الی القبلتین مع رسول الله قاله ابوموسی الاشعری وسعید ابن المسیب و ابن سیرین وقتاده والثانی : انهم الذین بایعوا رسول الله صلی الله علیه وسلم بیعة الرضوان وهی الحدیبیه قاله الشعبی والثالث :انهم اهل بدر قاله عطاء ابن ابی ارباح والرابع : انهم جمیع اصحاب رسول الله صلی الله علیه وسلم حصل لهم السبق بصحبته قال محمدابن کعب القرظی : ان الله قدغفر لجمیع اصحاب النبی صلی الله علیه وسلم و اوجب لهم الجنة محسنهم ومسيهم فی قوله تعالی والسابقون الاولون والخامس : انهم السابقون بالموت و الشهادة سبقوا الی ثواب الله تعالی ذکره الماوردی والسادس : انهم الذین اسلموا قبل الهجرة ذکره القاضی ابویعلی

درباره مصداق السابقون الاولون شش قول ونظریه است :

1–کسانی که به سوی دو قبله نماز خوانده اند می باشد ، این نظر ابوموسی اشعری ، سعید ابن مسیب ، ابن سیرین وقتاده است  است  .

2 – کسانی که در بیعت رضوان در صلح حدیبیه شرکت کردند ، این نظر شعبی است

3 – اهل بدر هستند ، این نظر عطاء ابن ابی رباح است.

4 – همه اصحاب رسول الله صلی الله علیه وسلم هستند که سابقین در صحبت وهم نشینی با آن حضرت صلی الله علیه وسلم هستند ، خداوند متعال از همه صحابه گذشت نموده وهمه را در بهشت جای می دهد .

5 –کسانی که سابقون در موت وملاقات الله جل جلاله و شهادت هستند ، این نظر ماوردی است .

6 – کسانی که قبل از هجرت ایمان آورده اند ، این نظر قاضی ابویعلی است

اگربه دقت به نظریات مفسرین بنگریم می بینیم درباره مصداق مهاجرین وانصار باهم اختلاف دارند ، آیا راه حلی برای از بین بردن این اختلافات است ، آیا می شود نظریه درست وصحیح را ازبین همه این اقوال به طور عدالت و انصاف انتخاب کرد ، راستی چگونه میتوان نظریه درست را انتخاب کرد ؟!!! تنها راه حل ازبین بردن اختلافات مراجعه به قرآن مجید و اقوال صحابه و احادیث گهربار آن حضرت صلی الله علیه وسلم است ، ابتداء به آیاتی که در آنها خداوند متعال اوصاف مهاجرین وانصار را بیان می کند می پردازیم :

1 -  در سوره توبه آیه 117 چنین می فرماید : لقد تاب الله علی النبیّ و المهاجرین و الانصار الذین اتبعوه فی ساعة العسرة من بعد ما کاد یزیغ قلوب فریق منهم ثم تاب علیهم انه بهم رءوف رحیم (پس از آن رضا و خوشنودی خود را از توبه مهاجرین وانصار وپذیرفتن آن به سبب پیرویشان از پیغمبر اکرم درجنگ تبوک بیان کرده وبرای این که سبب توبه ایشان پیغمبرصلی الله علیه وسلم که معصوم واز هر گناه منزه وپاک بوده آن حضرت را نام برده می فرماید ) هر آینه خدا قبول کرد وپذیرفت توبه پیغمبر ومهاجرین وانصار راکه هنگام سختی ( در جنگ تبوک )  از آن حضرت پیروی نمودند ، پس از آن که ( براثر گرمی بسیار وکمی آب وتوشه راه ) نزدیک بود دلهای گروهی بلغزد ( دردل گذراندند که بازگردند ، وگناهشان همین بود ) پس ( از این اندیشه پشیمان شدند ) خدا توبه آنان را پذیرفت محققا خدا به ایشان بسیار مهربان بخشنده است ( پاداش کردارشان را خواهد داد ) ترجمه فیض الاسلام سید علی نقی شیعی

آنچه از این آیه فهمیده می شود این است که :

1 – اصطلاح مهاجرین و انصار قبل از جنگ تبوک بر صحابه اطلاق می شد .

2 – کسانی که در جنگ تبوک شرکت کرده اند ، مهاجرین وانصاراند.

3 – خداوند متعال از مهاجرین وانصار خصوصا کسانی که درجنگ تبوک شرکت کرده اند راضی بوده وهمه آنان را بخشیده و پاداش نیک می دهد .

4 – خداوند متعال به کسانی که در جنگ تبوک شرکت کرده اند بسیار رءوف و مهربان است .

5 – مهاجرین وانصارو تابعین آنان برای همیشه داخل بهشت وخالد و جاویدانه در آن هستند 

اینک این سؤال مطرح می شود که منظوراز مهاجرین وانصار  وتعداد شرکت کنندگان جنگ تبوک چند نفر بوده است ؟!! آیا تعداد اندک وکمی بودند یا اینکه تعدادآنان زیاد بوده و کسانی که مهاجرین وانصار را برچند نفر اطلاق می دهند ، در تفسیر این آیه چه می گویند؟ آیا مصداق مهاجرین وانصار را در این آیه نیز به افراد معدودی همچون ابوذر ، مقداد ، عماروسلمان اطلاق می کنند ؟ چگونه امکان دارد منظور از آیه والسابقون الاولون من المهاجرین والانصار این چند نفر را بیان نمایند و در آیه جنگ تبوک منظور از مهاجرین وانصار را بیشتر اطلاق نمایند ؟

علامه مکارم شیرازی در تفسیر نمونه درذیل تفسیر این آیه چنین می نویسد :

چیزی نگذشت که سی هزار نفر برای پیکار با رومیان آماده شدند که از میان آنها ده هزار سوار و بیست هزار پیاده بود تفسیرنمونه جلد 8 صفحه 176 کذا فی الامثل فی تفسیر کتاب الله المنزل جلد6 صفحه 252

آنچه از این عبارت معلوم ومشخص می شود این است که لفظ مهاجرین وانصار بربیش از شش نفربلکه بر سی هزار نفر اطلاق می شود ، چگونه امکان دارد که در آیه قبلی این لفظ برچند نفرمشخص دلالت کند ودر این آیه برسی هزارنفر دلالت کند ؟ ! سؤالی که دراینجا مطرح می شود این است که آیا آن سی هزار نفر مشمول مصداق این آیه می شوند یا خیر ؟ آیا آنها با نص صریح این آیه مورد عفو وبخشش رب العالمین قرار می گیرند ؟! یا خیر ؟!! آیا آنان مورد رأفت ومهربانی الله جل جلاله قرار می گیرند ؟ یاخیر ؟! اگر آنها مورد رحم وشفقت او تعالی قرار گرفته اند پس چگونه امکان دارد که الله جل جلاله آنها را العیاذ بالله به جهنم ببرد ؟ آیا خداوند متعال از عاقبت کار وسرانجام کار آنان خبر نداشت که از آنها اعلان رضایت نمود و آنان را مورد رضوان و مشتمل بهشت جاویدان قرار داد ؟ ! وچگونه درباره آنان اعدلهم جنات تجری تحتها الانهار خالدین فیها ابدا ذلک الفوز العظیم فرموده اند آیا حرف وسخن الله جل جلاله را بپذیریم ؟ یا اینکه آیه را بدون هیچگونه مصداق وتعبیری بگذاریم و صحابه را از مصداق آیه بیرون نماییم ؟!! آیا آیه وحدیث صحیح ودرستی یافته می شود که در آن مهاجرین وانصار را العیاذ بالله به صراحت ووضاحت کامل اهل جهنم معرفی نماید ؟!!!

2 – در آیه 74 سوره انفال چنین می فرماید : والذین امنوا وهاجروا وجاهدوا فی سبیل الله والذین آووا ونصروا اولئک هم المؤمنون حقا لهم مغفرة ورزق کریم

وکسانی که ایمان آوردند وهجرت کردند و در راه خدا جهاد نمودند و آنان که مهاجران را پناه دادند ویاری کردند اینان اند که مؤمنان واقعی اند برای آنان آمرزش و رزق نیکو وفراوانی است ترجمه انصاریان

علامة ملاحسن فیض کاشانی صاحب تفسیر صافی در تفسیر این آیه چنین می نویسد :

لانهم حققوا ایمانهم بالهجرة والنصرة والانسلاخ من الاهل والمال والنفس لاجل الدین

زیرا که آنان باهجرت ونصرت دین اسلام واز خودگذشتگی وفدانمودن جان ومال خویش درراه اسلام وحق ، ایمانشان را به تثبیت وتحقق بخشیدند

آنچه از این آیه فهمیده می شود این است که :

1 – اصطلاح مهاجرین برکسانی اطلاق می شود که از مکه به مدینه هجرت کردند .

2 – اصطلاح انصار به کسانی اطلاق می شود که در شهر مدینه از مهاجرین پذیرایی کرده وآنان را نصرت نمودند وبه آنان جایگاه دادند .

3 – مهاجرین وانصار جزو مؤمنین واقعی بوده وبا صدق و صمیمیت قلبی ایمان آورده  ودر ایمان آنان هیچکونه شک وتردیدی نیست .

4 – مهاجرین وانصار از مغفورین درگاه باریتعالی هستند ومورد عفو وبخشش و آمرزش اوتعالی قرار گرفته وبرای همیشه شامل مغفرت الهی قرار گرفته اند .

5 – مهاجرین وانصار مشتمل رزق الهی و ابدی اوتعالی هستند وآنان رزق کریم الهی را از آن خود ساخته اند و آن رزق در بهشت جاویدان به آنان عطا می شود .

6 – مهاجرین وانصار از اهل بهشت بوده ومشتمل رزق کریم می باشند .

اینک این مطلب در این بحث مهم وضروری است که منظور از رزق کریم چیست ؟ آیا رزق وروزی دنیوی است یا اخروی ؟! محدثین ومفسرین بزرگوار رزق کریم را چگونه تعبیر نموده اند ؟ آیا آیه ای یافت می شود که در آن مصداق رزق کریم را معرفی نماید ؟!

اگر به دقت به آیات دیگر و نظریات مفسرین بنگریم در می یابیم که منظور از آن رزق اخروی وبهشتی است واین عبارت وآیه خود دلیلی محکم وضروری است که صحابه آن حضرت صلی الله علیه وسلم خصوصا مهاجرین وانصار اهل بهشت هستند ، نظریات مفسرین عبارتند از :

1 – صاحب کتاب اطیب البیان فی تفسیر القران در ذیل تفسیر این آیه چنین می نویسد :

ورزق کریم که نعم بهشتی باشد که بدون زحمت وآلودگی ببلیات با کمال عزت واحترام خداوند برآنها ارزانی داشته در آخرت جلد 6صفحه 167

2 – علامه محمد بن حسن طوسی در تفسیر التبیان فی تفسیر القران می نویسد :

الرزق الکریم هنا طعام الجنة      منظور از رزق کریم در آیه طعام جنت وبهشت است

3 –صاحب کتاب تفسیر روح البیان می نویسد :رزق کریم  ای واسع کثیر یطعمهم الله تعالی فی الجنة منظور از رزق کریم رزق وروزی زیادی است که خداوند به آنان دربهشت می دهد .

آیات کلام الله مجید

1 - خداوند متعال در سوره ال عمران آیه 195 چنین می فرماید : فاستجاب لهم ربهم انی لا اضیع عمل عامل منکم من ذکر او انثی بعضکم من بعض فالذین هاجروا واخرجوا من دیارهم و اوذوا فی سبیلی وقاتلوا وقتلوا لاکفرن عنهم سیاتهم ولادخلنهم جنات تجری من تحتها الانهار ثوابا من عندالله والله عنده حسن الثواب

پروردگارشان دعایشان را اجابت فرمود که من کار هیچ کارگزاری را ازشما – چه زن چه مرد – همه از یکدیگرید – ناچیز نمی سازم پس گناه کسانی را که مهاجرت کرده اند واز خانه هایشان رانده شده اند و در راه من آزار دیده اند وجنگیده اند وکشته شده اند می زدایم وآنان را در بهشتهایی که در آن نهرها جاری است داخل می کنم این پاداشی است ازجانب خدا وپاداش نیکو نزد خداست ترجمه آیتی

آنچه از این آیه ثابت می شود عبارت است از :

1 – دعای مهاجرین مورد اجابت وپذیرش خداوند متعال است .

2 – اعمال مهاجرین مورد پذیرش خداوند متعال می باشد و خداوند متعال به آنان پاداش می دهد .

3 – خداوند متعال از گناهان مهاجرین صرف نظر کرده وگناه ولغزش آنان را بخشیده است 4 –مهاجرین در بهشت هستند وخداوند متعال آنان را جایگاه خوبی دربهشت که دارای نهر و نعمات است جی می دهد .

2 – درآیه 20 سوره توبه چنین می فرماید : الذین امنوا وهاجروا وجاهدوا فی سبیل الله باموالهم وانفسهم  اعظم درجة عند الله و اولئک هم الفائزون    آنان که ایمان آوردند واز وطن هجرت گزیدند ودر راه خدا با مال وجانشان جهاد کردند آنها را نزد خدا مقام بلندی است وآنان بالخصوص رستگاران و سعادتمندان دو عالمند ترجمه الهی قمشه ای

3 – در آیه 58 سوره حج چنین می فرماید : والذین هاجروا فی سبیل الله ثم قتلوا او ماتوا لیرزقنهم الله رزقا حسنا وان الله لهو خیر الرازقین     وآنان که در راه خدا از وطن خود هجرت گزیده و کشته شدند یا مرگشان فرا رسیدالبته خدا رزق و روزی نیکویی ( در بهشت ابد ) نصیبشان می گرداند همانا خداوند بهترین رزق وروزی بخشنده است الهی قمشه ای

اصطلاح مهاجرین وانصار در تعابیر نهج البلاغه نیزبه همین معنی ومفهوم وارد شده است آنجایی که می فرماید : من کتاب له (ع ) الی معاویة : انه بایعنی القوم الذین بایعوا ابابکر وعمر وعثمان علی مابایعوا علیه فلم یکن للشاهد ان یختار و لا للغائب ان یرد وانما الشوری للمهاجرین والانصارفان اجتمعوا علی رجل و سموه اماما کان ذلک لله رضی فان خرج عن امرهم خارج بطعن اوبدعة ردوه الی ماخرج منه فان ابی قاتلوه علی اتباعه غیر سبیل المؤمنین و ولاه الله ماتولی    این مردمی که با ابوبکر وعمر وعثمان بیعت کرده بودند به همان شیوه با من بیعت کردند پس آن را که حاضراست نرسد که دیگری را اختیار کند و آن را که غایب بوده است نرسد که آنچه حاضران پذیرفته اند نپذیرد شوری از آن مهاجران وانصار است واگر آنان برمردی همراه شدند و آن را امام خواندند کارشان برای خوشنودی خدا بوده است واگر کسی از فرمان شوری بیرون آمد و بر آن عیب گرفت یابدعتی نهاد باید اورا به جمعی که از آن بیرون شده است باز آورند اگر سربرتافت با او پیکار کنند زیرا راهی را برگزیده که خلاف راه مؤمنان است وخدا نیز در گردن اوکند گناه آنچه که خود متولی آن شده است

آنچه از این عبارت ثابت می شود این است که :

1 – بیعت من – حضرت علی – همانند بیعت با خلفای قبل از من است وکسانی با من بیعت کرده اند که بیعت آنان پذیرفته شده ومورد رضایت الله جل جلاله است لذا همانگونه که بیعت با خلفای قبل از من مورد پذیرش حق سبحانه وتعالی بوده بیعت بامن نیز چنین است .

2 – بیعت وشوری حق مسلم مهاجرین وانصار است وکسی را که مهاجرین وانصار تایید کنند وآن را امام بخوانند آن مورد تایید خداوند متعال است لذا بیعت خلفای گذشته و من –حضرت علی – مورد رضایت خداوند بوده وبرتافتن از آن گناه است وهر کسی آن را قبول نکند مرتکب گناه شده است وریختن خون او مباح است .

3 – مشخص است که کسانی که با خلفای گذشته وحضرت علی بیعت کردند تعداد آنان بیش از افراد معدود واندکی بود که دیگران درتفسیر آیه فوق گفته بودند لذا مصداق مهاجرین وانصار همان است که قبلا بیان کردیم

4 – مهاجرین وانصار هرگز برگناه ونافرمانی خداوند متعال اجتماع واجماع نمی کنند و اجماع آنان برثواب بوده ومعتبر است .

بنابراین می توان گفت :

1 – همه مهاجرین و انصار شامل الطاف الهی بوده و همه وارد بهشت می شوند .

2 –منظور از والسابقون الاولون من المهاجرین والانصار همه مهاجرین وانصار هستند نه عده خاصی و افراد اندک و معدودی زیرا که :

اولا : آن نظریه مخالف آیات فوق و گذشته است چگونه امکان دارد منظور از مهاجرین وانصار حضرت سلمان ومقداد وعمار وابوذر باشد در حالی که الفاظ المهاجرین و الانصار جزو اوزان جمع کثرت هستند و آن بر بیش از ده نفر دلالت می کند و لیست این افراد کمتر از ده نفر است ومخالف ادبیات عرب است . !

ثانیا : آن افراد چگونه امکان دارد که هم جزو مهاجرین باشند وهم جزو انصار ؟!

ثالثا : کدامیک از آنان جزو مهاجر وکدامیک جزو انصار می باشند ؟ وچگونه هجرت آنان ونصرتشان ثابت می گردد درحالی که همه آنان جزو مهاجرین به شمار می روند و در این صورت مصداق انصار چه کسانی خواهند بود ؟ ! آیا آنان هم مهاجراند وهم انصار ؟ ! کلا حاشا وابدا !!

                                                    تهیه و تنظیم : احمد گلستانی